De top 10 iconische design hanglampen van de vorige eeuw
29 oktober 2020
Door Woonhome
De vorige eeuw staat bol van prachtig ontworpen designmeubels. Veel bekende ontwerpers, zoals Alvar Aalto en Isamu Noguchi, hebben zich ook gewijd aan het ontwerpen van armaturen. Het is dan ook niet zo gek dat de afgelopen eeuw ons vele prachtige design hanglampen heeft gebracht. En nog steeds zijn veel van deze iconische hanglampen te verkrijgen en te zien. Zo stelen ze in meerdere interieurs en ruimtes de show. Ook zijn de lampen een grote inspiratiebron voor de designers van deze eeuw. Laat je betoveren door de 10 meest iconische hanglampen van de vorige eeuw. Wie weet zit jouw nieuwe hanglamp er ook wel tussen.
Hoofdbeeld: de Louis Poulsen PH5 hanglamp, ontworpen door Poul Henningsen.
10. Gubi A1965 Pendant – Ontwerp: Paavo Tynell (1947)
Een groot succes en hoogtepunt in het midden van de vorige eeuw is de koperen A1965 Pendant hanglamp van het merk Gubi. De elegante lamp is in 1947 in New York onthuld door de Finse industrieel ontwerper Paaco Tynell. Om precies te zijn in het Finland House, een designatelier voor het werk van Finse ambachtslieden en ontwerpers.
Paavo Tynell heeft een aantal van zijn meest typerende ontwerpkenmerken gecombineerd voor het maken van deze lamp. De kap van de lamp is gemaakt uit een geperforeerde en gepolijste kap, dat gemaakt is van messing. En het heeft een uniek liftmechanisme, waardoor je de hanglamp op verschillende hoogtes kan hangen. Je kunt iedere keer spelen met de hoogte van de lamp. Ontzettend handig voor boven de eettafel. Het contragewicht in de constructie geeft de lamp ook een soort van traditionele esthetiek. Functionele kunst, dat is een goede benaming voor de hanglamp van de ontwerper en icoon Paavo Tynell.
Koperen hanglampen van Paavo Tynell
In de jaren dertig en veertig staat Paavo Tynell als industrieel ontwerper bekend. Zijn koperen ontwerpen zijn direct een groot succes in Noord-Amerika. Op zijn cv staat onder andere een samenwerking met de meest gerenommeerde Finse architect Alvar Aalto. Tynells liefkozende bijnaam is ‘de man die Finland verlichtte’, dankzij het pionieren op het gebied van Finse lichtontwerp. Hij is namelijk een van de grondleggers van het produceren van moderne verlichting in de wereld. De hanglampen van Tynell zijn zeer gewild bij internationale verzamelaars.
Het licht van de A1965 Pendant valt door matglas, waardoor de schittering van glas wegvalt en de ruimte zacht verlicht is. Met de A1965 Pendant heeft Tynell een poging gedaan om de voordelen van een draagbare, geïnstalleerde lamp te combineren met verlichting aan het plafond. En dat is hem gelukt. De Gubi A1965 hanglamp is tegenwoordig verkrijgbaar in messing, zwart of wit en zonder of met contragewicht.
Bekijk meer van de Gubi A1965 Pendant
9. Artek A330S Hanglamp – Ontwerp: Alvar Aalto (1937)
De bijnaam van de Artek A330S Hanglamp is ‘Golden Bell’ (gouden bel). Het is een schitterende gouden bubbel. De lamp is ontworpen in 1937 door de eerste en meest invloedrijke architect van Scandinavië: Alvar Aalto. Alvar Aalto ontwierp in 1937 de hanglamp in opdracht voor The Savoy Restaruarant in Helsinki. In hetzelfde jaar hing zijn meesterwerk in het Finse paviljoen van de Wereldtentoonstelling in Parijs. De kenmerkende gestroomlijnde esthetiek van de ontwerper is ook in dit ontwerp niet te missen.
De elegante ‘Golden Bell’ is gemaakt van een enkel stuk messing of staal. Dankzij dit materiaal verandert de uitstraling van de lamp in de loop van de tijd. Direct na de productie start er een natuurlijk oxidatieproces. Dit zorgt voor een prachtig verkleurde patina. De geperforeerde rand van de hanglamp zorgt voor een bijzonder effect van warme gouden reflecties en geeft een diffuus licht in de kamer. Maar of het licht nu aan of uit staat, de lamp blijft een blikvanger in de ruimte.
Vernieuwende designlampen van Artek
Artek is in 1935 opgericht door vier architecten: Alvar en Aino Aalto, Nils Gustav-Hahl en Maire Gullsichsen. Nog steeds staat Artek bekend als een van de meest innovatieve designmerken. De producten die ze ontwikkelen zijn zowel functioneel als esthetisch. Zo creëert het merk moderne design en is het vernieuwend op het gebied van architectuur en kunst.
De Artek A330S is te koop in vier verschillende kleuren: zwartgeverfd staal, witgeverfd staal, messing en chroom. Zo past er altijd wel een A330S hanglamp in jouw interieur.
Bekijk meer van de Artek A330S lamp
8. Gubi Semi Pendant – Ontwerp: Claus Bonderup en Torsten Thorup (1968)
De Gubi Semi hanglamp is ontworpen in 1968 door de ontwerpers Claus Bonderup & Torsten Thorup. De lamp is vanaf het begin af aan al ontzettend populair. Het is dan ook geen wonder dat de hanglamp in de jaren 80 de best verkopende serie lampen in Denemarken was.
De unieke hanglamp is gebaseerd op twee kwartcirkels die ruggelings tegen elkaar staan. De bijzondere vorm van de lamp zorgt ervoor dat de lamp ook wel bekend staat als de heksenhoed. Deze karakteristieke boogvorm heeft de Gubi Semi meerdere designprijzen opgeleverd. Dankzij de boogvormige en geëmailleerde metalen kap komt er een diffuus en kegelvormig licht uit de lamp. De hanglamp straalt lichtheid uit, is tijdloos en is er in verschillende kleuren en maten.
Lampen met een uniek geometrisch design
De creatieve samenwerking tussen Claus Bonderup en Torsten Thorup in 1968 leverde het tijdloze ontwerp van de Gubi Semi hanglamp op. Ze wilden een lamp creëren met een geometrische vorm en strakke lijnen. De twee ontwerpers reageerden met dit ontwerp op de destijds dominerende gezellige tijdperk van zachte organische vormen in Denemarken. Klassieke eenvoud met aandacht aan details en kwaliteit, dat is wat je in elk ontwerp van Thorup en Bonderup terug ziet. Na het ontwikkelen van het ontwerp van de Gubi Semi is deze ingediend om mee te dingen met een wedstrijd aan de Royal Danish Academy of Fine Arts, School of Architecture. Het zal je waarschijnlijk niet verbazen dat de lamp de eerste prijs won. In de jaren 80 kreeg de lamp, naast nationaal succes, ook internationale erkenning met een iconische status.
De Gubi Semi is te koop in de maten small (SM1), medium (SM2) en large (SM3). En ook heb je de keuze uit meerdere kleuren: blauwgrijs, antraciet, wit, oranje, messing, chroom of zwart. Een extra positief kenmerk aan deze lamp is dat deze eenvoudig afwasbaar is.
Bekijk meer van de Gubi Semi Pendant
7. &Tradition Utzon JU1 – Ontwerp: Jørn Utzon (1947)
Nog zo’n uniek ontwerp is de &Tradition Utzon JU1 hanglamp. De met een Pritzker prijs bekroonde Deense architect Jørn Utzon ontwierp in 1947 deze lamp. Voor het ontwerp van lamp kreeg hij inspiratie van de scheepstechnische tekeningen van zijn vader. De lamp heeft daardoor veel weg van een industrieel silhouet van een schip. Zo heeft het scherpe lijnen en een prachtige kraagvorm. Ook doet de lamp denken aan het Australische Sydney Opera House, dat de Deen overigens veel later ontwierp dan deze hanglamp.
In 1947 brachten deze design hanglampen een zachte, vriendelijke vernieuwing aan in de destijds geldende principes van strak, hygiënisch en efficiënt wonen. In die tijd werden kleinere woningen gebouwd. De Utzon JU1 paste daar uitstekend in, met een diameter van 22 cm en een hoogte van 23 cm.
Tijdloos lampontwerp
Ook in het actuele interieurbeeld past het speelse, tijdloze ontwerp van deze stijlvolle lamp prima. Zo hangt de lamp als een ware eyecatcher boven de eettafel of sierlijk in de slaapkamer. De hanglamp is speels vanwege de opbouw van lagen, tegelijkertijd is de lamp strak en modern. Het doel van het Deense &Tradition is om design te combineren met ambacht. Daarbij streven ze ernaar om bij innovaties de Scandinavische invloeden niet uit het oog te verliezen. Door het ontwerpen van verlichting en meubels met een tijdloze uitstraling slaan ze een brug tussen oud en nieuw.
Deze fraaie hanglamp is gemaakt van gelakt metaal en is nu verkrijgbaar in het wit, messing en het originele splitkleurige model dat gemaakt is van gelakt messing en staal.
Bekijk meer informatie over de &Tradition Utzon JU1
6. Verpan VP Globe Lamp – Ontwerp: Verner Panton (1969)
Een opvallende, futuristisch en sculpturistisch design is de Verpan VP Globe Lamp. Deze hanglamp is in 1969 ontworpen door de Deense ontwerper Verner Panton. Naast deze lamp ontwierp hij ook tapijten, tafels, behangpapier en meer. Sommigen beschouwen hem dan ook als een van de meest invloedrijke ontwerpers uit Denemarken.
Deze hanglamp is een van de meest herkenbare verlichtingsontwerpen van zijn hand en staat voor zijn conventionele design. Met het ontwerp van de lamp was de designer zijn tijd ver vooruit. De Verpan VP Globe lamp doet denken aan een grote luchtbel, hangend in de kamer. De grote ruimte in deze luchtbel zorgt dat het licht in de directe omgeving diffuus is. De luchtbel is gemaakt van kristalhelder transparant acryl. Binnenin hangen vijf interne reflectoren aan drie stalen kettingen. Deze reflectoren die uit elkaar lijken te spatten sturen het licht de ruimte in.
100% Deense designlamp
Er is tegenwoordige keuze uit vier varianten van de iconische hanglamp. De originele Verpan VP Globe heeft aluminium reflectoren in een blauw, oranje en witte afwerking. De VP Globe Messing heeft ook blauwe, oranje en witte reflectoren. De VP Globe Glass heeft melkglazen reflectoren, waar het licht indirect doorheen schijnt. Bij de VP Globe Coloured Glass zijn de grotere schijven van gerookt glas en de twee kleinere schijven van aluminium, in de kleuren oranje en blauw.
De hanglamp hangt aan een metalen plafondkap. Een leuk detail: in het omhulsel staat de handtekening van Verner Panton gegraveerd, als een echt kunstwerk. De gegraveerde modellen zijn een handelsmerk van de designer. De originele Verpan VP Globe is verkrijgbaar in 2 diameters, namelijk 40 cm en 50 cm. De overige uitvoeringen hebben een diameter van 40 cm. Het snoer van de VP Globe Glass is wit, de overige varianten hebben een zwart snoer. Alle Verpan VP Globes zijn 100% met de hand geassembleerd in Denemarken.
Bekijk meer informatie over de Verpan VP Globe
5. Vitra Akari 75A Sculpture hanglamp – Ontwerp: Isamu Noguchi (1951)
Een opvallende hanglamp in deze lijst is de Vitra Akari 75A Sculpture hanglamp. De authentieke lamp is in 1951 ontworpen door de Japans-Amerikaanse kunstenaar Isamu Noguchi. De lamp is ambachtelijk handgemaakt van traditioneel washipapier. In de woorden van Noguchi is de hardheid van het elektrische licht, dankzij het magische papier, gevormd tot de oorsprong van het leven, de zon.
De kunstenaar bezocht destijds de Japanse stad Gifu, dat bekend staat om het produceren van papieren parasols en lantaarns. Hij kreeg de vraag om een papieren lamp te maken voor export, om zo de papierindustrie een nieuw leven in te blazen. Dus schetste hij daar de eerste twee Akari Light Sculptures.
Deze specifieke hanglamp representeert de andere lampen uit de collectie, die zowel uit tafellampen, staande lampen en hangenlampen bestaat. De Akari 75A lamp is groot en toch heeft het, dankzij haar materiaal, een licht uiterlijk. De armatuur geeft op een prachtige, subtiele wijze licht in een donkere kamer. De Vitra Akari 75A Sculpture hangt als een mooie zon aan de hemel in de ruimte.
Traditionele hanglamp met de hand gemaakt
Het woord Akari komt van het Japanse woord voor licht, zowel voor fysiek licht als verlichting. De Akari lampen van het merk Vitra zijn minutieus met de hand gemaakt, in het atelier van Ozeki. Dit is een traditioneel familiebedrijf in Gifu. Om te beginnen trekken ze bamboestokjes rond het originele houten ontwerp, om zo een geraamte te creëren. Het washipapier, dat afkomstig is uit de schors van de moerbeibomen, knippen ze in stroken. Vervolgens plakken ze het papier op het bamboe skelet van de lamp. Wanneer de lijm droog is verwijderen ze het houten frame en vouwen ze de lamp op.
Isamu Noguchi creëerde naast de sfeervolle de lampen ook beeldhouwwerken, podiumdecors, sculpturen, meubels, architectuur en tuinen. Hij drukte met zijn ontwerpen een stempel op het organische design van de jaren 50.
Bekijk meer van de Vitra Akari 75 Sculpture lamp
4. &Tradition Flowerpot VP1 – Ontwerp: Verner Panton (1968)
De naam doet het al vermoeden, de Flowerpot VP1 ziet eruit als een omgekeerd bloempotje. De hanglamp van de Deense ontwerper Verner Panton is dan ook een symbool van de Flowerpower beweging uit de late jaren 60. Met kleuren als beige-roze, rood-bruin, donkergroen en lichtblauw fleurden diverse interieurs met deze lamp op.
Het doel van de Deense ontwerper met deze hanglamp was om te breken met de conventie. Om zo een meer open en moderne mentaliteit te omarmen. En om meer vrede en harmonie te creëren. Verner Panton is daarmee een vooruitstrevende talent van zijn tijd. Zijn voorliefde voor intens kleurgebruik, zelfs psychedelisch kleurgebruik, en geometrische vormen komen sterk tot uitdrukking in de &Tradition Flowerpot VP1 hanglamp.
Mooie design hanglampen voor een trendy interieur
De ontwerper was een visionair, dankzij het onconventionele gebruik van kleuren, materialen en vormen. De Flowerpot serie heeft meerdere modellen, waaronder drie hangers en twee tafellampen. Allen zijn te krijgen in een groot spectrum van kleuren. De iconische hanglamp is een minimalistische klassieker die in elke tijdsgeest past. Het speelse ontwerp fleurt iedere huiskamer op.
Bekijk meer informatie over de Flowerpot VP1
3. Louis Poulsen PH Artichoke lamp – Ontwerp: Poul Henningsen (1958)
Deze speciale hanglamp ben je misschien wel eens tegen gekomen. Ze hangen namelijk in de meest prestigieuze concertzalen, parlementsgebouwen en universiteiten. De schitterende PH Artichoke lamp is door ontwerper Poul Henningsen ontworpen voor zijn vrienden: architecten Nils en Eva Koppel. Het stel dat bekend is dankzij het ontwerp van het Langelinie Pavilion aan het water in Kopenhagen.
Het ontwerp van deze designklassieker is in de periode 1927- 1931 ontstaan, toen Henningsen de hanglamp PH Septima ontwierp. Dit is een glazen hanglamp met zeven schermen. Deze lamp is door Louis Poulsen geproduceerd, tot de productie in 1940 stopte, omdat er tijdens de oorlog geen geschikte materialen te verkrijgen waren.
Iconische hanglamp voor schitterend licht
De PH Artichoke heeft dezelfde principes als de PH Septima: ook deze lamp bestaat uit schermen van helder glas gezandstraalde vlakken. Echter bestaat de lamp uit 72 glazen bladen, gemonteerd met roestvrijstalen vliegtuigkabels. Deze bladen (of hekjes volgens Henningsen) zijn per zes bladen gerangschikt over 12 rijen. Om rechtstreekse schittering van licht te voorkomen zijn de glazen bladen behandeld. Hierdoor geeft de hanglamp licht zonder enige schittering. Uit de lamp komt diffuus licht met een uniek patroon. De reflectie van het licht verspreidt zich over de gezandstraalde oppervlaktes, waardoor de lamp op een bijzondere manier straalt.
De naam PH Artichoke is typerend voor het ontwerp van de lamp, wat veel weg heeft van de vorm en bouw van een artisjok. De originele naam van de lamp is PH Kogle, vertaald naar naaldboomkegel of dennenappel waar het eigenlijk nog veel meer gelijkenissen mee heeft. De hanglamp is verkrijgbaar in koper, geborsteld roestvrij staal of nat gelakt wit. De iconische hanglamp is 60 cm breed, 58 cm hoog en 60 cm lang. Daarnaast is de lamp verkrijgbaar in andere formaten, en zelfs met bleutooth bediening.
Bekijk meer van de Louis Poulsen PH Artichoke lamp
2. Louis Poulsen PH5 – Ontwerp: Poul Henningsen (1958)
Deze hanglamp is misschien wel de meest bekende designlamp van de Mid-Century. De Deense ontwerper Poul Henningsen ontwierp deze PH5 lamp in 1958 als een reactie op de aldoor veranderende vorm en grootte van de gloeilamp. Aan deze reactie heeft de lamp zijn naam dan ook aan te danken. PH staat voor de initialen van de designer en 5 staat voor het scherm van deze hanglamp, dat een diameter van 50 cm heeft.
Toch begon het ontwerpproces al eerder, in 1928, met de PH 3½-3. Dit is een hanglamp met een diameter van 33 cm. Dankzij de komst van elektrische verlichting en gloeilampen kregen steeds meer kamers licht. De gloeilampen gaven echter een hard en koud licht, waardoor het licht niet sfeervol de kamer in scheen. Poul Henningsen bedacht een verlichtingssysteem dat een comfortabelere en verblindingvrij licht gaf. De PH 3½-3 heeft meerdere gebogen kappen, waardoor het licht zijn schittering verliest en er alleen gereflecteerd licht in de kamer valt. Dit vormde, samen met de designdefinities: functie, comfort en sfeer (In het Engels: function, comfort en ambience, afgekort FCA™). Dit zou een onmisbare basis zijn geweest voor de ontwikkeling van de PH5 uit 1958.
Vintage hanglamp en nog steeds vernieuwend
De Louis Poulsen PH5 bestaat uit vier kappen die verbonden zijn met staal. Het licht reflecteert naar boven en naar de zijkant, dankzij de bovenste kap dat de vorm van een trompet heeft. Dit geeft een indirect sfeervol omgevingslicht. De verhouding tussen de diameter van de lampenkappen is 4:2:1, zodat er sprake is van gelijkmatig lichtverdeling.
De originele PH5 is klassiek wit met een paarse verbinding en interne blauwe kap voor een betere lichtcorrectie. Tegenwoordig is de vintage lamp in vele kleurencombinaties te verkrijgen, zoals pastel roze, lichtblauw en mintgroen. De kleurrijke lamp is ontworpen om dicht bij een tafel te hangen, zoals boven een eettafel. De lamp is 50 cm breed, 27 cm hoog en 50 cm lang.
Ontwerper Poul Henningsen is geboren in Kopenhagen en is de zoon van de beroemde Deense actrice Agnes Henningsen. Hij ronde nooit een opleiding tot architect af, desondanks heeft hij een van de meest iconische hanglampen ontworpen.
Bekijk meer van de Louis Puolsen PH5 lamp
1. Gubi Multi-Lite hanglamp, Louis Weisdorf (1972)
De Gubi Multi-Lite hanglamp omarmt het gouden tijdperk van Deens design. Functioneel met een bijzondere en tijdloze uitstraling die past in elke huiselijke setting. De lamp is in 1972 voor het eerst getekend door architect en ontwerper Louis Weisdorf. De Deense designer was in zijn lampontwerpen altijd op zoek naar manieren om uit een lichtbron, meerdere type licht te krijgen. Zoals de naam al doet vermoeden is dit perfect gelukt met de ‘Multi Lite’ .
Voor de Gubi Multi-Lite maakte de ontwerper een uitzondering op zijn ontwerpgewoonte om meerdere herhalende elementen in te zetten. Deze keer koos hij voor diversiteit. De Multi-Lite bestaat uit twee cilindervormen van verschillende diameters. Deze cilinders zijn omsloten en verankert door een metalen ring en zijn omarmt door twee kwartbolvormige lampenkappen. Het gave aan de lamp is dat deze twee lampenkappen apart van elkaar om de lichtbron draaien. Dit maakt het mogelijk om fantastische lichtcreaties te maken. Draai beide kappen naar beneden en je creëert een uplighter. De lamp geeft zo indirect, subtiel licht. Zet de kappen in een horizontale vlinderstand en het licht valt speels in de kamer. Zet ze asymmetrisch voor bijzonder sfeerlicht. Of ga voor een traditionele look door de kappen naar boven te zetten zodat het licht direct naar beneden schijnt. Je verandert dus elke keer de look van de lamp en het licht, vandaar de multifunctionaliteit van de lamp.
Met de Gubi Multi-Lite heb je meerdere design hanglampen in één.
Mooiste design hanglamp
De Multi-Lite is in meerdere kleuren beschikbaar met een basis van messing of chroom. Zo zijn de lampen er in het blauw, roze, wit, grijs, zwart en volledig chroom. En er is ook nog eens een schitterende messing variant. Krijg je geen genoeg van deze speelse lamp? Er is ook een tafellamp en vloerlamp van de serie te verkrijgen. Met de Gubi Multi Lite hanglamp heb je een multifunctionele lamp met klasse.
Bekijk meer informatie over de Gubi Mulit-Lite
Enthousiast van al deze toplampen? Ook in de huidige eeuw zijn er al veel iconische lampen ontworpen. Bekijk hiervoor de top 10 lampen van deze eeuw. Deze lijst met bestaat uit hanglampen met bijzondere ontwerpen. Van futuristische hanglampen met organische vormen tot aan lampen designs met een knipoog naar het verleden.
Bekijk ook
‘Groene’ raamdecoratie
De consument van deze tijd is veel bewuster bezig met het milieu. We leven in een tijd waarin we op…
Stijlvolle decoratie in woonkamer: tips voor een sfeervolle inrichting
Wist je dat 85% van de Nederlanders vindt dat accessoires de finishing touch van een sfeervolle inrichting zijn? Het stylen…
Zelf een lichtstraat met glasprofiel maken in 10 stappen
Wil je meer licht in huis en een ruimtelijk gevoel creëren? Een lichtstraat met glasprofiel is dé oplossing! Met een…
Hoe kun je je spullen in huis het beste organiseren
Je ziet weleens van die voorraadkasten die tot in de puntjes zijn georganiseerd. Daar wordt iedereen wel blij van. En…